ترخیص کالا را از کجا شروع کنیم {۵ گام مهم}
ترخیص کالا از زمانی آغاز میشود که کالا به بندر یا فرودگاه مقصد رسیده باشد؛ درواقع تفاوت اصلی ترخیص با واردات در همین مورد است. برای شروع ترخیص کالا از گمرک ایران ابتدا باید از مقررات وارداتی کشور و سپس از تمام مدارک لازمی که باید ارائه دهید آگاهی یابید. نکته دیگری که باید بدان توجه کنید زمان ترخیص است؛ زمان ترخیص کالا به شدت تحت تأثیر روند، تجربه ترخیص کار و شرایط گمرک است. در ادامه با مراحل ترخیص کالا از گمرک آشنا میشویم .
مراحل ترخیص کالا از گمرک
- اخذ پروفرما از صاحب کالا
- اقدام برای گرفتن ثبت سفارش NTSW
- اخذ مجوز های بانکی از بانک عامل
- حواله خرید کالا
- فرایند بارنامه و حمل کالا به ایران
- گرفتن ترخیصیه از شرکت حمل و قبض انبار کالا
- اظهار در سامانهepl
- گرفتن کوتاژ
- تعیین مسیر گمرکی
- واریز وجه حقوقی و عوارض گمرکی
- واریز ۲% مالیات علی الحساب (در صورت معافیت نیاز به پرداخت نیست)۱۲. اخذ مجوزهای مورد نیاز
۱۳. گرفتن کد رهگیری از بانک عامل (ساتا)
۱۴. صدور پروانه الکترونیک
۱۵. محاسبه عوارض انبارداری
۱۶. ورود کامیون و بارگیری کالا
۱۷. بررسی مجدد کالا از طرف دایره درب خروج گمرک ایران
۱8. خروج کالا و تحویل کالا به انبار ذکر شده درسامانهepl
در ادامه به بررسی تمامی این مراحل خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید .
اولین مرحله برای ترخیص کالا از گمرک، مرحلهی دریافت پروفرما میباشد. قبل از اقدام به خرید کالا و ثبت فاکتور نهایی، میتوانید با ارائه مشخصات کالا از شرکت تامین کننده، پیش فاکتور را دریافت کنید.
در این سند موارد مهمی از جمله نحوه پرداخت، تعهد طرفین، موارد مربوط به اینکوترمز و … مشخص شده که برای شما و صاحب کالا قابل بررسی است. در واقع پیش فاکتور برای بررسی ورود کالا به داخل کشور است.
اخذ ثبت سفارش قبل از ترخیص کالا یکی از پیشنیازهای ترخیص است. برای ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت ایران (NTSW) داشتن کارت بازرگانی الزامی است. در ثبت سفارش از طریق بارگذاری پروفرما در این سامانه، کالای شما مورد بررسی قرار میگیرد تا قوانین وارداتی مانند: آزاد بودن کالا برای واردات، عدم تولید داخلی، ممنوعه نبودن و اولویت کالایی بررسی شود. در نهایت پس از بارگذاری پیش فاکتور، مجوز ثبت سفارش و واردات کالا صادر میشود.
پس از دریافت مجوز ثبت سفارش باید برای حواله خرید کالا (مبلغ ارزی) اقدام نمایید. پس از مراجعه به شعبه بانکی که در ثبت سفارش خود آن را به اداره بازرگانی در پروفرما معرفی کرده اید، باید از همان بانک درخواستی با عنوان تخصیص ارز به بانک مرکزی ارسال کنید.
پس از تخصیص ارز و گرفتن تاییدیه از بانک مرکزی، با مراجعه به بانک عامل میتوانید مبلغ خرید کالای خود را با نرخ نیمایی برای فروشنده حواله کنید. هر میزان که تخصیص ارز به شما تعلق بگیرد، ۳۵ درصد آن مبلغ را باید به عنوان ضمانت (جهت حصول اطمینان از واردات کالا) در نزد بانک عامل قرار دهید. این وجه پس از واردات کالای شما و ارائه اسناد مربوطه مبنی بر صحت اطلاعات ثبت شده، قابل استرداد خواهد بود.
کالای خریداری شده شما از راههای زیر وارد کشور میشود:
- کالا توسط راههای دریایی به بنادر ایران وارد میشود.
- کالا توسط راههای هوایی به تمامی فرودگاههای ایران که دارای کارگو میباشند ارسال میشود.
- کالاهایی که از کشورهای اروپایی خریداری شده باشند عمدتا از طریق مرز بازرگان و به صورت زمینی وارد کشور میشوند.
ترخیصیه یا delivery order مدرک و سندی است که ترخیصکار بعد از ورود کالا به مرز (گمرک)، از شرکت حمل و نقل دریافت میکند. ترخیصیه شامل مشخصات گیرنده، نام وسیله حمل کننده، شماره بارنامه و تاریخ صدور، محل بارگیری، محل تخلیه، تعداد و نوع کالا، بسته بندی، شرح کالا، وزن خالص، نام شرکت کشتیرانی با مؤسسه حمل ونقل، مشخصات وسیله حمل و شماره فهرست کل بار میشود.
قدم بعدی در فرآیند ترخیص، بارگذاری مدارک در سامانه (پنجره واحد تجارت فرامرزی) است. پس از وارد کردن کد، مشخصات کالای شما وارد سامانه ای پی ال میشود (ترخیصیه الکترونیکی). در این مرحله کلیه اطلاعات حمل با اطلاعات ثبت سفارش در سامانه EPL لینک میشود.
پس از بارگذاری مدارک در سامانه EPL، کد هشت رقمی به کالای شما اختصاص پیدا میکند. این سامانه فرم اظهار نامه کالای شما را قفل و آن را به کارکنان گمرک معرفی میکند. به این فرایند به اصطلاح کوتاژ (کانتر کردن) گفته میشود. اگر از کوتاژ در سامانه جامع گمرکی برای صادرات کالا استفاده کنید؛ کوتاژ صادراتی (اظهارنامه صادراتی ) و اگر از این سیستم برای واردات کالا استفاده کنید به آن کوتاژ وارداتی گفته میشود.
لازم به ذکر است که پس از انجام این فرایند، دسترسی شما به اطلاعات محموله قطع شده و اگر اشتباهی صورت گرفته باشد، شما متحمل پرداخت جرائم خواهید شد.
در گمرک ایران، واردکنندگان مطابق حسن سابقه و تجربه به چند مسیر متفاوت هدایت میشوند. انواع مسیر ترخیص کالا شامل مسیر سبز، مسیر زرد و مسیر قرمز میشوند. در ادامه به توضیح هریک میپردازیم:
- مسیر سبز : نیازی به ارزیابی و بررسی اسناد و کنترل ارزش و تعرفه ندارد.
- مسیر زرد : فقط نیاز به بررسی اسناد و کنترل ارزش کالا دارد.
- مسیر قرمز : کالا نیاز به ارزیابی، تطبیق اسناد و همچنین بررسی و کنترل ارزش و تعرفه کالا دارد.
مرحله بعدی از مراحل ترخیص کالا، ارجاع به گمرک و پرداخت هزینههای لازم است که با مراجعه به سایت payment به صورت آنلاین قابل پرداخت است.
واریز مالیات علی الحساب به منظور جلوگیری از فرار مالیات کارتهای بازرگانی یکبار مصرف تصویب شده است. طبق این قانون شما موظف به پرداخت ۲ درصد ارزش ریالی کالا + ارزش سیف حقوق ورودی هستید. البته شرکت های تولیدی و یا برخی از دارندگان کارتهای بازرگانی با ارائه مدارکی مبنی بر خوش حسابی و یا انجام ۳ سال واردات پیاپی از این قانون معاف هستند.
در این مرحله با توجه به نوع کالا، الزام به اخذ مجوزاتی هستیم که توسط کارشناسان گمرک برای ما تعیین میشود. به طور مثال برای واردات مواد غذایی نیاز به اخذ مجوز ادارهی بهداشت است. مجوزهای دیگر عبارتند از:
- استاندارد
- قرنطینه
- تعیین ماهیت
- وزارت دفاع
- وزارت راه
- محیط زیست و …
پس از مراجعه به بانک عامل و ارائه مدارک مورد نیاز، کد رهگیری (کد خروج یا ساتا) دریافت خواهید کرد که در مرحله بعدی یعنی پروانه الکترونیک به آن نیاز پیدا میکنید.
از زمان الکترونیکی شدن سامانهها، دیگر چیزی تحت عنوان پروانه سبز گمرکی نداریم. شماره پروانه گمرکی با قابلیت استعلام و پروانه الکترونیکی جایگزین آن شده است.
پس از دریافت و ثبت کد رهگیری، مجوزها، واریز وجه گمرکی، مالیات علی الحساب و تایید کارشناس میتوانید پروانه الکترونیک خود را دریافت کنید.
هزینه نگهداری کالا در فرآیند ترخیص را هزینه انبار داری میگویند.
برای کالاهای دریایی این هزینه تحت عنوان عوارض بندری دریافت میشود که بسته به ارزش، حجم، وزن و مدت زمان ماندگاری کالا متغیر است.
برای گرفتن کامیون باید شماره آن را در سامانه EPL وارد نمایید. هنگام بارگیری مشخص خواهد شد که بار شما به کدام انبار خواهد رفت.
در حال حاضر امکان رهگیری مسیر کامیون برای خروج کالا فراهم شده است. لازم به ذکر است در این مرحله، باید کد شناسهی انبار در ای پی ال بارگذاری شود.
پس از بارگیری کالا حین خروج از گمرک در دایره درب خروج گمرک کالا مجددا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بعضی از گمرکات در دایره درب خروج خود نیز ارزیاب و کارشناس و یا یکی از این دو مرحله را دارند.
یعنی ممکن است در دایره خروج نیز با فرایند بررسی به روش مسیر قرمز روبرو شوید. پس از تایید و دریافت دستور خروج از گمرک کالای شما ترخیص خواهد شد.
کالا پس از خروج از گمرک تا زمان ورود به انبار و حتی پس از آن قابل پیگیری است. نیرو های امنیتی کشور مثل نیروی انتظامی به تمامی اسناد ثبت شده در سامانه EPL دسترسی خواهند داشت.
این کنترل و نظارت دقیق به منظور جلوگیری از قاچاق کالا مطرح شده است. پس از ورود کالا به انبار مسئول انبار ورود کالا را ثبت مینماید.
بنادر و گمرکات ترخیص کالا
بنادر ایران به دو دسته بنادر دریایی و خشکی تقسیم میشوند. در ادامه به برخی از مهمترین بنادر ایران برای ترخیص کالا میپردازیم.
یکی از بزرگترین بنادر ایران و نقطه ورود اکثر کالاهای وارداتی به کشور، گمرک بندر عباس در استان هرمزگان است. بندر شهید رجایی با وسعتی حدود ۲۳۰۰ کیلومتر مرز دریایی، در نزدیکی تنگه هرمز قرار دارد. این بندر یکی از مهمترین مراکز واردات و صادرات کالا کشور است که بیش از ۵۵ درصد فعالیت تجاری کشور در آن انجام میگیرد. بندر رجایی علاوه بر مرز دریایی، دارای شبکههای مختلف حمل و نقل از جمله خطوط بین المللی راه آهن، ارتباط با جاده ابریشم و فرودگاههای هوایی برای ترانزیت و حمل و نقل کالا است.
از دیگر مزایای ترخیص از بندر شهید رجایی میتوان به برخورداری از اسکله بزرگ، قابلیت اتصال به شبکههای مختلف حمل و نقل (هوایی و راه آهن)، تسلط بالای کارکنان به کلیه امور گمرکی و داشتن ۴۰ اسکله به صورت مجزا اشاره کرد.
دومین بندر بزرگ ترخیص در ایران، بندر بوشهر است که در جنوب کشور واقع شده است. به دلیل موقعیت جغرافیایی و ورودی آسان به مناطق مختلف کشور، این بندر به عنوان یکی از مهمترین بنادر ترخیص کالا به شمار میرود. از مزایای ترخیص از بندر بوشهر میتوان به مجاورت استان بوشهر به کشورهای مجاور خلیج فارس مثل کویت، عربستان، قطر، بحرین، عمان و همچنین تخفیفات ویژه گمرکی (حدود ۲۰ درصد)، ترانزیت داخلی و خارجی با سرعت بالا اشاره کرد.
بندر امام خمینی بزرگترین بندر ایران و دارای ۳۴ اسکله است. این بندر کوتاهترین و مطمئنترین مسیر زمینی حمل کالا از کشورهای عراق، ترکیه، حوزه قفقاز و آسیای میانه به کشورهای جنوب شرق آسیا است.
عمدتا کالاهای اساسی نظیر گندم، دانههای روغنی و … از این گمرک ترخیص میشوند.
بندر امام خمینی به خاطر نزدیکی به کشور عراق، موجب جلب توجه سرمایه گذاران جهت ایجاد امکانات و تأسیسات تخلیه و بارگیری مکانیزه برای فرآوردههای نفتی شده است. پس از مواد نفتی عمدهترین کالاهای ترانزیت شده در گمرک بندر امام خمینی مواد سوختی، انواع ترکیبات شیمیایی، کالاهای ساختمانی، لوازم خانگی و انواع پنبه میباشد.
گمرک شهریار تنها گمرک زمینی و تجاری تهران است که از گمرک غرب تهران، جنوب تهران و نمایشگاهها تشکیل شده است. ترخیص کالا از گمرک شهریار مزایای بسیاری دارد. این گمرک فضای زیادی برای تخلیه و بارگیری کالا دارد. روند ترخیص کالا از گمرک شهریار به راحتی قابل انجام است. از مزایای بسیار مهم ترخیص کالا از گمرک شهریار میتوان به قرارگیری این گمرک در استان تهران و نزدیکی به پایتخت اشاره کرد. همچنین گمرک شهریار به فرودگاه بینالمللی امام خمینی نزدیک است و ترخیص کالا در این گمرک به راحتی انجام میگیرد.
موقعیت مکانی گمرک بازرگان، فرصت مناسبی برای بازرگانان و تاجران ایجاد کرده است تا با کشور های اروپایی به خصوص ترکیه؛ معاملات تجاری گستردهای داشته باشند. البته کشورهایی چون ارمنستان، روسیه، گرجستان و آذربایجان نیز مراودات تجاری خود با ایران را از طریق این گمرک انجام میدهند. انواع مختلف پارچه، مواد پلاستیکی و لوازم یدکی از جمله کالاهای پرسود ترخیص شده از این گمرک میباشند. قوانین سخت گیرانهای جهت ترخیص از گمرک بازرگان اتخاذ میشود که با آگاهی از روند ترخیص کالا و همکاری با کارشناسان مجرب و متخصص شرکت بازرگانی میرداماد تجارت آریا صدر ، میتوان این پروسه را تسهیل بخشید.
وجود دریاچه متصل به آبهای آزاد در چابهار، درخواست ترخیص کالا از این شهر را افزایش داده است. کشور های پاکستان، هند و افغانستان، امور مربوط به تجارت خود را با این گمرک انجام میدهند. کالاهایی چون لوازم آرایشی و بهداشتی، دخانیات، تلفن همراه و … از جمله کالاهایی هستند که آمار ترخیص آنها از گمرک چابهار بالا است.
گمرک غرب تهران به دلیل موقعیت مناسب و قرارگیری آن در پایتخت، مورد توجه بسیاری از بازرگانان قرار گرفته است. تجهیزات پیشرفته این گمرک، انبارهای وسیع، دسترسی به خطوط ریلی و راههای ارتباطی بزرگ، گمرک غرب تهران را به یکی از مهمترین گمرکات کشور تبدیل کرده است. گفته میشود که فرآیند ترخیص کالا از این گمرک با توجه به سایر گمرکات کشور آسانتر است.
کالاهای ممنوعه برای ترخیص از گمرک
برخی از کالاها به دلایل امنیتی، بهداشتی، محیط زیستی، مالی و قوانین داخلی کشور برای ترخیص از گمرک مجوز نمیگیرند و ممنوع هستند. برخی از این کالاها شامل موارد زیر هستند:
- کالاهای مخالف با قوانین اسلام و شئون اسلامی
- کالاهای مخالف عرف جامعه و قوانین کشور
- کالاهایی که سبب به خطر افتادن اقتصاد کشور میشوند
- کالاهایی که سبب به خطر افتادن وضع بهداشتی کشور میشوند
- کالاهایی که سبب به خطر افتادن اوضاع فرهنگی میشوند
- کالاهایی که سبب به خطر افتادن امنیت کشور میشوند
بهعنوانمثال کالاهایی مانند اسلحههای گرم، مشروبات الکلی و فرآوردههای گوشتی حرام، از کالاهای ممنوعهٔ گمرک است که اجازه ترخیص به آنها داده نمیشود و واردات آنها به داخل کشور ممنوع است. اما اگر مجوز وزارتخانه مربوطه را داشته باشد ممنوعیت ترخیص شامل آن گروه از کالا نمیشود.
مدارک لازم برای ترخیص کالاها از گمرک
برای ترخیص کالاها از گمرک چه فرد چه شرکت بازرگانی باید مدارکی را در اختیار داشته باشد. در ادامه تمامی این موارد را به طور کامل نام میبریم:
اجرت ترخیص کار چگونه محاسبه میشود؟
به طور کلی دو نوع حقالزحمه ترخیص کاری وجود دارد:حق العمل کاری: در این روش مشتری سفارش خود را به ترخیص کار واسطه میدهد، ترخیص کار تمامی رسید هزینههای جاری را به مشتری تحویل میدهد و پرداخت آن با خود فرد است و درنهایت ترخیص کار بر اساس حجم کالا حق الزحمه دریافت میکند.حق الزحمه: در این حالت تمامی مراحل ترخیص کالا توسط ترخیص کار از صفر تا صد انجام میشود. در این حالت تمامی تعهدات بر عهده ترخیص کار است و از کارت بازرگانی وی نیز در این مسیر استفاده میشود.
هزینه ترخیص کالا به دو عامل زیر بستگی دارد:چه کسی مراحل ترخیص کالا را انجام میدهد؟ فردی که تجربه و تخصص کافی در زمینه ترخیص کالا را داشته باشد با آگاهی از تمامی فوت و فن های ترخیص، میتواند از هدر رفت هزینهها جلوگیری کند.روش ترخیص کالا چیست؟ آیا کاهش هزینههای ترخیص به نفع کارفرما است؟ همانطور که میدانید ترخیص کالا مبلغ مشخصی دارد، با توجه به یک قائده کلی تخفیف در هزینه ترخیص مساوی با در ریسک قرار دادن کالا و سرمایه واردکننده است. هنگامی که با ترخیص کاری مواجه شدید که هزینه ترخیص پایینتری نسبت به نرخ مشخص آن پیشنهاد میکند، بدانید که از مسیرهای نا امن و غیرقانونی تبعیت کرده و در این صورت امکان به خطر افتادن کل سرمایه شما وجود دارد.